Στον κόσμο των καλικάντζαρων ….

Γράφει η  Ελένη Κωνσταντίνου*

“ Τιτσίν-τιτσίν λουκάνικον
μασαίριν μαυρομάνικον
κομμάτιν ξεροτήανον
να φάτε τζαί να φύετε”
Γνώστης των καλικάντζαρων, ο  χαράκτης Χαμπής Τσαγγάρης. Μέσα από τις εκδόσεις του Οι Καλικάντζαροι Τζαί Το Παιξίμιν, Καλικάντζαροι και κυπριακές ιστορίες ο Χαμπής οδηγεί τους αναγνώστες στα μονοπάτια των «πλασμάτων αυτών». Οπως ομολογεί άλλωστε ο ίδιος ο Χαμπής για την πορεία που ακολούθησε στην εικονογράφηση των καλικαντζάρων προηγήθηκε μια μελέτη πέντε χρόνων με πολλές ιστορίες που μάζεψε από όλη την Κύπρο.
​

---

«Εχωρκογύρισα την Κύπρον τζαι τόπους του εξωτερικού τζι επεριπλανήθηκα πολλά σε έντυπα, για να δω τους καλικάντζαρους, με πολλήν ευχαρίστησιν, αφού εμάθθαινα νέα πράματα». Ακουσε από την Πέπα του Λάρκου να τον βεβαιώνει για τη μορφή του καλικάντζαρου: «Εν έναν λεπτόν αθθρωπάκιν, παστόν, καμπουρούιν, με καμπουρωτήν μύτην, με ζαβά πόθκια τζαι σκανταλιάρικον».Κάποιοι ομολόγησαν ότι είδαν καλικάντζαρους άλλοι ότι είδαν κάποιοι συγγενείς τους, κάποιοι άλλοι ότι δεν είδαν κανέναν Καλικάντζαρο. Ολη η αλήθεια σύμφωνα με τον Χαμπή είναι καταγραμμένη μέσα στο δίτομο βιβλίο του οι Καλικάντζαροι Τζαί Το Παιξίμιν. Δύο τόμοι αφιερωμένοι στους καλικάντζαρους και στα ήθη , έθιμα , παραδόσεις , μύθους που σχετίζονται με αυτούς στην Κύπρο. Πλούσια εικονογραφημένο με χαρακτικά.
Μετά ακολούθησε ένα άλλο βιβλίο Καλικάντζαροι και κυπριακές ιστορίες μια συλλογή 12 ιστοριών από τις πάρα πολλές ιστορίες του πρώτου βιβλίου και μεταφρασμένες στα αγγλικά γαλλικά και γερμανικά «για να πάνε οι καλικάντζαροι στο εξωτερικό και να δούνε ότι έχουμε και εμείς ξωτικά όπως έχουν και εκείνοι.»

Πάντως όσοι έχετε στις βιβλιοθήκες σας τα βιβλία με τους Καλικάντζαρους του Χαμπή σίγουρα θα αντικρύζετε πλέον τα εξωτικά αυτά πλάσματα με μια άλλη ματιά….
Μέσα από τον Β’ τόμο του βιβλίου Οι Καλικάντζαροι Τζαί Το Παιξίμιν επιλέγουμε να αναφερθούμε στο κεφάλαιο Τα ξεροτήανα τζαι οι ρίζες τους.

«Την παραμονήν των Φώτων έκαμναν ξεροτήανα, τζαι συνήθως πριν δειπνήσουν επέτασσαν θκυο- τρία πα’στο δώμαν, για να φαν οι καλικάντζαροι», γράφει ο Χαμπής.
Το έθιμο αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε αρκετά μέρη της Κύπρου. Βέβαια όπως γράφει ο Χαμπής είναι ένα έθιμο που το έχουν πολλοί λαοί, οι οποίοι ρίχνουν φαγητό στη στέγη για να διώξουν το κακό. «Πιστεύκουν ότι η στέγη εν δημμένη με τον άλλον κόσμον.»

Η Ουρανία Αντρέα από το Αργάκι θυμάται, όπως γράφει ο Χαμπής τη γιαγιά της την Πασκαλούν που έρχινε τα ξεροτήανα. «Επέτασσεν τα όσον τζι ‘ εσουρούππωνεν. Εσυρνέν τα αξινάστραφα πα’ στο δώμαν…» «Θέλουν το μερίδον τους, ελάλεν, τζι εθθυμάτουν που μιαν φοράν είσεν μιαν τζι (δ)εν τους έσυρεν τους καλικάντζαρους πα’στο δώμαν, τζι εκατεβήκαν κάτω την νύχταν πόππεσεν  τζι, ετζοιμήθην, τζι επκιάσαν τους τα ούλλα με την μαείρισσαν τζι’εφύαν. Τα ξεροτήανα τζαί τα λουκάνικα. (Δ)έν τους αφήκαν τίποτε!»

Η φωτογραφία είναι από τα βιβλία του Χαμπή Οι Καλικάντζαροι Τζαί Το Παιξίμιν 
​
Ελένη Κωνσταντίνου

​
​* Η Ελένη Κωνσταντίνου γεννήθηκε και ζει στη Λευκωσία. Σπούδασε δημοσιογραφία και εργάζεται για είκοσι χρόνια
ως δημοσιογράφος.

---