Μονόδρομος η συνεργασία για την ειρήνη και τη σταθερότητα

3/9/2021

Γράφει η Ελένη Κωνσταντίνου*

Σημαντική η σημασία προγραμμάτων που φέρνουν τις δυο κοινότητες κοντά
Οι δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ των δυο κοινοτήτων λόγω των περιορισμών που σημειώνονται από την πανδημία του κορωνοϊού έχουν καταδείξει ακόμη περισσότερο τη σημασία των προγραμμάτων που φέρνουν τις δυο κοινότητες κοντά και συμβάλλουν στο κτίσιμο της κουλτούρας συνεργασίας και ειρήνης.

Ενα τέτοιο πρόγραμμα είναι το Imagine, ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την Αντιρατσιστική Εκπαίδευση / Εκπαίδευση για έναν Πολιτισμό Ειρήνης που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017, μετά από πολλούς μήνες προσπαθειών και το οποίο στα 3,5 χρόνια λειτουργίας του έχει επιδείξει ένα σπουδαίο έργο βάζοντας το δικό του λιθαράκι στην εκπαίδευση για την ειρήνη-ένα τεράστιο και σημαντικό κεφάλαιο.

Για το πρόγραμμα αυτό καθώς και για άλλες δραστηριότητες του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Λοΐζο Λουκαΐδη και την Özge Özoğul.

Οπως προαναφέραμε το πρόγραμμα Imagine, που βρίσκεται υπό την αιγίδα της Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση, υλοποιείται από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας και το Σπίτι της Συνεργασίας, με την οικονομική στήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Υποστήρίζεται επίσης από την Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο. Το πρόγραμμα στοχεύει στην αύξηση της επαφής μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο και στην προώθηση της ειρήνης, της κατανόησης και του αντιρατσισμού στο νησί στο πλαίσιο μιας ολιστικής κατανόησης ενός πολιτισμού ειρήνης και μη βίας εμπνευσμένου από έγγραφα, ψηφίσματα και σχέδια δράσης του ΟΗΕ. «Αρχικά, οι εκπαιδευτές/ριες μας επισκέπτονται τάξεις που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στις δικοινοτικές δραστηριότητες και δημιουργούν ασφαλείς χώρους για συζήτηση σχετικά με στερεότυπα, διακρίσεις και ρατσισμό ως συστατικά της επικρατούσας κουλτούρας βίας. Μια σημαντική πτυχή αυτής της δραστηριότητας είναι επίσης να προετοιμάσει τους/τις μαθητές/ριες για επαφή με άλλους/ες μαθητές/ριες από την άλλη κοινότητα».

Η νέα προσθήκη στο Πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει εκπαιδευτικές επισκέψεις στην εντός των τειχών Λευκωσία, εκατέρωθεν της Πράσινης Γραμμής. Οπως επισημαίνει ο Λοΐζος Λουκαΐδης, 160 μαθητές συμμετείχαν στην συγκεκριμένη δράση. «Στόχος μας είναι μαθητές και μαθήτριες που είχαν συναντηθεί προηγουμένως να επισκεφθούν ιστορικούς, πολιτιστικούς, περιβαλλοντικούς χώρους ή άλλους σημαντικούς χώρους και στις δυο κοινότητες. Αυτό φυσικά, όπως και οι υπόλοιπες δραστηριότητες του προγράμματος, πραγματοποιούνται σε εθεοντική βάση και με την συγκατάθεση των γονιών. Δυστυχώς η πανδημία μας σταμάτησε και αυτό που έχουμε κάνει είναι να συνεχίσουμε τα σεμινάρια προς τους εκπαιδευτικούς τόσο εξ αποστάσεως όσο και δια ζώσης».
Μέχρι το 2020 και πριν αρχίσει η πανδημία το πρόγραμμα Imagine είχε φθάσει σε 5100 μαθητές/ριες και από τις δυο κοινότητες, ενώ ακόμη 590 μαθητές/ριες συναντήθηκαν για δεύτερη φορά. 580 εκπαιδευτικοί συνόδευσαν τα παιδιά και , 287 εκπαιδευτικοί και 91 διευθυντές/ριες συμμετείχαν οι ίδιοι/ες σε προγράμματα για την εκπαίδευση για την ειρήνη.

Όπως προαναφέρθηκε, εκτός από τις δραστηριότητες με τους μαθητές/ριες, το Imagine προσφέρει επίσης εκπαίδευση για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Οι επιμορφώσεις επικεντρώνονται σε έναν Πολιτισμό Ειρήνης και Μη Βίας παρέχοντας την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με το συγκεκριμένο πεδίο και να συζητήσουν σχετικές έννοιες. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην μονοκοινοτική επιμόρφωση μπορούν στη συνέχεια να παρακολουθήσουν δικοινοτικά εργαστήρια αλληλεπιδρώντας έτσι με τους/τις συναδέλφους/ισσές τους που εργάζονται στην άλλη κοινότητα.

Στο πλαίσιο του Imagine, πραγματοποιήθηκε επίσης το πρώτο δικοινοτικό Συνέδριο Διευθυντών το 2019. Το συνέδριο, στο οποίο παρευρέθηκαν επίσης οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων, παρείχε στους/στις διευθυντές/ριες μια πλατφόρμα για αλληλεπίδραση , ανταλλαγή απόψεων και πρακτικών, αλλά και ενίσχυση των δεξιοτήτων και των γνώσεων τους σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης μιας κουλτούρας δημοκρατίας μέσα από την εκπαίδευση.
«Αυτή τη στιγμή είμαστε έτοιμοι ώστε όλες οι δραστηριότητες του Imagine να προσφερθούν διαδικτυακά, απλά περιμένουμε και τις κατάλληλες συνθήκες, τόσο με τα σημεία διέλευσης όσο και με τα σχολεία, για να συμβεί αυτό. Ως οργανισμός είμαστε έτοιμοι».
Επιπλέον, όπως μας αναφέρθηκε κάποιες άλλες δραστηριότητες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν λόγω της πανδημίας όπως για παράδειγμα η Διακοινοτική Παιδική Χορωδία, αφού λόγω των περιορισμών τα παιδιά δεν μπορούν να μεταβαίνουν στο Σπίτι της Συνεργασίας για τις πρόβες. Επίσης η καλοκαιρινή κατασκήνωση που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στον Κάμπο αναβλήθηκε το περασμένο καλοκαίρι με την ελπίδα ότι θα πραγματοποιηθεί το 2021.

Συνεχείς προσπάθειες προσαρμογής με τα νέα δεδομένα
Επίσης όπως επισημαίνει και η Özge Özoğul είναι μια δύσκολη περίοδος, αλλά γίνονται συνεχείς προσπάθειες προσαρμογής με τα νέα δεδομένα.
«Εργαζόμαστε και σε διάφορες εκδόσεις, ενώ παράλληλα, ως οργανισμός, δεν μένουμε μόνο στο Imagine. Είναι από τη μια η εκπαίδευση για την ειρήνη, και από την άλλη η ιστορική εκπαίδευση με την οποία σαν οργανισμός ασχολούμαστε από το 2003. Επίσης, έχουμε πρόσφατα εκδόσει έναν οδηγό καθημερινών λέξεων και φράσεων στα τούρκικα και τα ελληνικά που ενθαρρύνει τους πολίτες να αρχίσουν να μαθαίνουν και να χρησιμοποιούν τις δυο αυτές γλώσσες, ενώ προγραμματίζεται και η δημιουργία ενός application μέσω του οποίου θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι/ες να χρησιμοποιούν τον Οδηγό στα κινητά τους.» Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΑΣΕ για τις Εθνικές Μειονότητες.

Αναφορά έγινε και σε ένα άλλο πρόγραμμα, στην παραγωγή ενός εκπαιδευτικού εγχειριδίου με σχέδια μαθήματος για επισκέψεις μελέτης σε χώρους ιστορικής, περιβαλλοντικής, πολιτιστικής ή άλλης κληρονομιάς. Τα εγχειρίδια στοχεύουν στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών και στον εμπλουτισμό των μαθησιακών εμπειριών των μαθητών/ριών κατά τη συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικές επισκέψεις.. Η δημοσίευση θα επικεντρωθεί σε θέματα πολιτισμού, μνήμης, κληρονομιάς, ιστορίας και διαπολιτισμικότητας, προσφέροντας παράλληλα πρακτικές οδηγίες για τον τρόπο προώθησης της συμφιλίωσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων μέσω εκπαιδευτικών επισκέψεων.
Πρόσφατα, έχει εκδοθεί το βιβλίο «Άνθρωποι της Εκπαίδευσης για την Ειρήνη»/‘People of Peace Education’, το οποίο παρουσιάζει τα προφίλ εκπαιδευτικών για την ειρήνη από όλο τον κόσμο Αποτελείται από έντυπη έκδοση και διαδραστική ιστοσελίδα, μέσω των οποίων το ευρύ κοινό μπορεί να ενημερωθεί για το τι συμβαίνει στον κόσμο σε σχέση με την εκπαίδευση για την ειρήνη, ρίχνοντας μια ματιά στη ζωή και το έργο εκπαιδευτικών που ασχολούνται με το συγκεκριμένοΘέμα, από όλες τις γωνιές του πλανήτη.
Να σημειώσουμε πως όλα τα προγράμματα και οι εκδόσεις του Ομίλου προσφέρονται σε τρεις γλώσσες: Ελληνική, Τουρκική, Αγγλική.

Να δούμε τι υπάρχει πίσω από τον τοίχο
Πώς εισπράττουν όμως οι ίδιοι όλη αυτή τη διαδικασία και σε τι προσδοκούν;
«Μετακινούμε ένα τούβλο από τον τοίχο που μας χωρίζει για να μπορέσουμε να δούμε τι υπάρχει πίσω από αυτόν. Για να είμαι ειλικρινής δημιουργήθηκαν απίστευτες φιλίες μέσα από το πρόγραμμα Imagine, τόσο μεταξύ των μαθητών/ριών όσο και μεταξύ των εκπαιδευτικών», τονίζει ο Λοΐζος Λουκαΐδης.
«Η πλειοψηφία των ανθρώπων που συμμετέχουν στα προγράμματα έρχονται πρώτη φορά σε επαφή με την άλλη κοινότητα και μπορούμε να πούμε ότι ως Oργανισμός είμαστε περήφανοι γι’ αυτό. Δεν θέλουμε να συνεργαζόμαστε μόνο με τους/τις φίλους/ες μας ή ανθρώπους που ήδη είναι θετικά προσκείμενοι προς τη συμφιλίωση. Η παιδαγωγική μας προσέγγιση είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο που προωθεί την εμπιστοσύνη. Είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε ως οργανισμός ή κοινωνία δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε να προχωρούμε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή, ιδιαίτερα αυτό το διάστημα, από το να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας και να υπενθυμίζουμε ο ένας/η μία στον/στην άλλο/η την αξία της συνεργασίας για την ειρήνη και τη σταθερότητα».

Ελένη Κωνσταντίνου